Rewitalizacja Starego Fordonu. Artefakty do muzeum, kuczka w remoncie

Budynek przy ul. Kapeluszników 2 to skromna kamienica mieszkalna. Wzniesiono ją około 1905. Liczy 2 kondygnacje naziemne. Nad nimi znajduje się nieużytkowy strych. Budynek jest podpiwniczony. Najwięcej o historii Fordonu, miasta trzech kultur mówi drewniana przybudówka. Konstrukcja w formie drewnianej werandy to prawdopodobnie kuczka – rodzaj stałego namiotu, miejsca modlitw i spotkań podczas przypadającego jesienią żydowskiego święta Sukkot. Święto upamiętnia 40-letnią wędrówkę Żydów przez pustynię po ucieczce z Egiptu, kiedy to spali oni, wzorem koczowników, w namiotach. W Polsce, ze względu na warunki pogodowe, kuczki przybrały postać nie namiotów, ale trwalszych konstrukcji zespolonych z budynkiem mieszkalnym. Weranda kamienicy przy ulicy Kapeluszników 2 jest jedyną taką zachowaną konstrukcją na terenie Starego Fordonu. Stanowi przykład rzemiosła ciesielskiego charakterystycznego dla końca XIX w. Dzięki dbałości o szczegół i detal architektoniczny, między innymi poprzez snycerskie opracowanie takich elementów jak końcówki belek stropowych i krokwi, zwisy zworników zakończone formą szyszki, weranda stanowiła ozdobę kamienicy. Fordon do wybuchu II wojny światowej był miastem, w którym łączyły się elementy kultury ewangelickiej, chrześcijańskiej i żydowskiej. Przypomina o tym wiele innych cennych zabytków, m.in. budynki dawnego kościoła ewangelickiego przy ul. gen. W. Sikorskiego i synagogi przy ul. Bydgoskiej.

W trakcie inwentaryzacji poprzedzającej sporządzenie projektów kuczce odnaleziono wiele ciekawych artefaktów. To między innymi egzemplarz Tory w języku hebrajskim, która była prawdopodobnie własnością pierwszych właścicieli domu. W zakamarkach kamienicy odnaleziono również listy oraz przedmioty codziennego użytku z lat 40. XX wieku. Te artefakty prawdopodobnie należały do kobiety pochodzenia niemieckiego, która mieszkała w budynku w czasie II wojny światowej. Wszystkie odnalezione zabytkowe przedmioty zostały przekazane do Działu Historii Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego, w celu ich skatalogowania, zakonserwowania i ewentualnego historycznego opracowania.

Prace przy kuczce rozpoczną się w przyszłym tygodniu. Będą polegały przede wszystkim na wzmocnieniu istniejącej konstrukcji i jej zabezpieczeniu. Celem jest zachowanie oryginalnego drewnianego materiału. Zakończenie ciesielsko-stolarskich prac prowadzonych pod nadzorem konserwatora zabytków planowane jest jeszcze w tym roku. Koszt zadania to prawie 150 tysięcy złotych.

Wcześniej rozpoczęła się gruntowna modernizacja murowanej części budynku. Ten etap prac zakończy się w ciągu miesiąca. W ramach inwestycji związanej z rewitalizacją nieruchomości powstały 4 funkcjonalne lokale. Zakres prac obejmował  m.in. docieplenie ścian, wymianę pokrycia dachowego, likwidację pieców, podłączenie budynku do instalacji gazowej, remont instalacji elektrycznej oraz odnowienie elewacji. Poza tym projekt uwzględniał rewitalizację podwórka. Po remoncie kamienica jest  utrzymana w beżowej kolorystyce. Te prace pochłonęły blisko milion złotych.

Z uwagi na wyjątkową wartość zabytkową zabudowań przy ul. Kapeluszników 2 planowane jest również umieszczenie tablicy informacyjnej przy rewitalizowanej kuczce.

Warto wiedzieć

Inwestycja przy ul. Kapeluszników jest częścią większego projektu realizowanego z myślą o rewitalizacji tej części miasta. Kosztem 9 mln zł zlecone zostały prace również przy 6 innych budynkach:
•    Bydgoskiej 23
•    Bydgoskiej 26
•    Bydgoskiej 29
•    Bydgoskiej 42
•    Sikorskiego 2
•    Rynek 3