Zmiany w PIT i CIT uderzą w firmy unikające opodatkowania

Projekt tej ustawy zakłada m.in. powiązanie miejsca opodatkowania z miejscem uzyskiwania dochodu a także opisuje, jaka będzie reakcja fiskusa na konkretne przypadki agresywnej optymalizacji podatkowej. Chodzi przede wszystkim o duże przedsiębiorstwa, zwłaszcza międzynarodowe. Stosowane przez nie sposoby unikania opodatkowania to np. zawyżanie odsetek od pożyczek zaciąganych u podmiotów powiązanych, kreowanie strat kapitałowych czy fikcyjne usługi niematerialne, realizowane z udziałem podatkowych grup kapitałowych czy kontrolowanych przez nie spółek zagranicznych.

Przykładowe rozwiązania przeciw unikaniu opodatkowania

Zawarte w projekcie reakcje na takie zachowania podatników, które skutkują nieuzasadnionym zaniżaniem ich podstawy podatkowej, to m.in.:

• wyodrębnienie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych źródła przychodów w postaci zysków kapitałowych a także oddzielenie dochodów uzyskiwanych z tego źródła od pozostałych dochodów podatnika,

• w ramach implementacji europejskiej dyrektywy ATAD nastąpi:

1. modyfikacja tych przepisów, które dotyczą tzw. niestatecznej kapitalizacji (thin cap) czyli przepisów przeciwdziałających nadmiernemu finansowaniu podatników długiem, co skutkuje erozją bazy podatkowej w państwie siedziby spółki zależnej

2. modyfikacja przepisów związanych z unikaniem opodatkowania przez zakładanie kontrolowanych spółek zagranicznych (Controlled Foreign Company – CFC) w państwach, które stosują preferencyjne reżimy opodatkowania, w tym w tzw. rajach podatkowych,

• modyfikacja przepisów, które regulują funkcjonowanie podatkowych grup kapitałowych (PGK),

• wprowadzenie przepisów limitujących. Oznacza to, że powyżej progu kwotowego,  który uwzględnia potrzeby wynikające z działalności operacyjnej przedsiębiorstwa wysokość kosztów uzyskania przychodów związanych z zawieranymi przez podatników umowami na określone usługi niematerialne jest stała;

• wprowadzenie tzw. minimalnego podatku dochodowego w odniesieniu do podatników, którzy mają nieruchomości komercyjne handlowo-usługowe oraz budynki sklasyfikowane jako biurowe, o znacznej wartości czyli takie, których wartość przekracza 10 mln zł. ten podatek byłby odliczany od należnego CIT, co w praktyce oznacza neutralność dla podmiotów rzetelnie wypełniających zobowiązania podatkowe.

Przepisy sprzyjają budżetowi i mogą być korzystne dla konkurencyjności

Szacuje się, że wady w przepisach o podatku CIT powodują co rok miliardowe straty budżetu państwa. Teraz, dzięki nowelizacji tych przepisów do budżetu wpłynie dodatkowo  27,5 mld zł w latach 2018-2027.

Oprócz ucywilizowania warunków konkurencji wśród dużych przedsiębiorców projekt przewiduje ułatwienie dla wszystkich, którzy prowadzą działalność gospodarczą, w tym dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców. Chodzi o bodziec inwestycyjny, jakim będzie podwyższenie z obecnych 3.500 zł do 5.000 zł limitu wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, który umożliwia jednorazowe zaliczenie wydatków na zakup tych środków do kosztów uzyskania przychodów.

Zmiany zgodne z SOR i regulacjami UE

Zdaniem resortu finansów zmiany zapisane w projekcie ustawy wpisują się w realizację Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, przyjętej przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r.

Projekt jest również częściową realizacją unijnej dyrektywy 2016/1164 z 12 lipca 2016 r.. Ustanawia ona przepisy, które mają przeciwdziałać praktykom unikania opodatkowania, co ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego (tzw. dyrektywa ATAD). Stanowi ona przełożenie na grunt unijny dorobku międzynarodowych organizacji a zwłaszcza Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w ramach projektu dotyczącego przeciwdziałania erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysku (BEPS). Jest to także odpowiedź na ogólnoświatowe, w tym i polskie priorytety polityczne, które wskazują na konieczność przywrócenia zaufania do systemów podatkowych jako sprawiedliwych mechanizmów i umożliwienie rządom rzeczywistego utrzymania suwerenności podatkowej.

Zwiększenie skuteczności krajowych systemów fiskalnych podatkiem dochodowym przedsiębiorstw korporacyjnych, jakie przewiduje dyrektywa ATAD, jest skutkiem dążenia UE do zapewnienia, żeby podatki były płacone w miejscu, gdzie generuje się zyski. Ten cel ma zostać osiągnięty przez wdrożenie przez wszystkie państwa członkowskie UE do swoich przepisów podatkowych najbardziej powszechnych rozwiązań prawnych, przeciwdziałających tzw. optymalizacji podatkowej. Termin implementacji przepisów dyrektywy przypada na 1 stycznia 2019 r.